De mobiliteitsnachtmerrie van Amsterdam

augustus 01, 2019

Shit! Je remt net op tijd. Die toerist had jou niet zien aankomen, al gebruikte je je fietsbel nog zo gepassioneerd. Een woedeaanval onderdrukkend begin je te trappen, maar voor je het weet duikt het volgende gevaar alweer op. Welkom in Amsterdam, waar fietsen uitdagender is dan menig hindernisbaan. Dat kan beter, vond een groep collega's in onze vestiging in Amersfoort. Ze onderzochten het onderwerp in de aanloop naar een duurzame oplossing.

Probleem: meer mensen dan stad

Hoewel vrijwel alle grote steden in ons land te maken hebben met een chaotische fietssituatie, spant Amsterdam de kroon. Combineer smalle straatjes met een inwonersaantal van bijna 900.000 en een jaarlijkse toeristenstroom van ruim 20 miljoen, en je snapt het probleem. En het wordt alleen nog maar drukker - ook op de fiets. Het aandeel fietsers in de binnenstad is in de afgelopen 20 jaar toegenomen van 15% naar 25% ten koste van de auto. Dat is een positieve, milieuvriendelijke ontwikkeling, maar brengt ook uitdagingen met zich mee. Vooral omdat blijkt dat het aanbieden van meer fietspaden en -parkeerplekken aanvankelijk enkel leidt tot meer fietsers.

Context: een echt effectieve oplossing ontbreekt

De gemeente Amsterdam ziet dit probleem natuurlijk ook en heeft al aardig wat ambitieuze plannen. Het plan 'Amsterdam Aantrekkelijk Bereikbaar' en 'Meerjarenplan Fietsen', bijvoorbeeld. Beide plannen omvatten concrete veranderingen als meer groene lichten en meer parkeerplekken, maar besteden ook aandacht aan het verbeteren van fietsgedrag. Bij toeristen, maar zeker ook bij Amsterdammers zelf. Naast de gemeente, proberen ook partijen als fietsverhuurders, VVV-kantoren en hotels toeristen bij te scholen over fietsverkeersveiligheid. We zijn dus goed op weg, maar de gemeente vraagt andere partijen om creatieve oplossingen. En daar helpen we ze bij Valtech graag mee.

Inzichten: veilig, dynamisch en toekomstgericht

Daarom zijn onze collega’s zelf de stad ingetrokken en hebben hun leven gewaagd op hectische fietspaden. Het grootste inzicht uit dit veldwerk is dat er op twee aspecten moet worden gelet om tot een duurzame oplossing te komen. Enerzijds moet de doorstroom geoptimaliseerd worden, en anderzijds moeten botsingen worden voorkomen.

1. Doorstroom optimaliseren

Het verminderen van de Amsterdamse fietsfrustraties begint bij het aanpakken van de hindernissen die de 'fietsflow' doorbreken. Een oplossing daarvoor moet een antwoord vormen op een drietal uitdagingen.

a. De drukte varieert altijd.

Duidelijk piek- en dalmomenten zijn bij fietspaden niet direct vast te stellen.

b. Toekomstbestendige oplossing.

Een goede oplossing sluit aan op de plannen van de gemeente Amsterdam om de fietsinfrastructuur en het omgevingsbewustzijn van fietsers te verbeteren.

c. Veiligheid gaat altijd voor.

De oplossing moet geen afleiding vormen tijdens het fietsen en in lijn liggen met verkeersregels.

2. Botsingen voorkomen

Snel van A naar B kunnen komen is fijn, maar wel als je al je ledematen nog hebt bij aankomst. Veiligheid moet daarom altijd prioriteit één zijn. Waar moet je rekening mee houden als je het aantal botsingen wil beperken?

a. De drukte varieert altijd.

Ook bij dit onderwerp is het belangrijk het dynamische karakter van fietsverkeer mee te nemen.

b. Statische, fysieke signalen werken niet.

Wegmarkeringen, verkeersborden en paaltjes vallen niet op. Niet bij locals, maar al helemaal niet bij toeristen. En geef ze eens ongelijk: het Rijksmuseum is toch een stuk indrukwekkender om naar te kijken dan een stopbord?

c. Mag geen belemmering vormen.

De oplossing mag geen negatieve invloed hebben op de doorstroom, veiligheid of het comfort.

Achtergrond: het "waarom"

Bij Valtech vinden we het belangrijk om tijd te maken voor innovatie, bijvoorbeeld in de vorm van dit onderzoek. Niet alleen om nieuw potentieel voor klanten te ontdekken en ontwikkelen, maar ook om een vruchtbare bodem te bieden voor creativiteit en anders denken. Hierbij zien we innoveren nooit als einddoel op zich. Het oplossen of uitwerken van een breder maatschappelijk probleem is het doel, innoveren het middel. Dit onderzoek is hier ook een mooi voorbeeld van.

Work in progress

Zoals je leest, is dit een complex probleem waar ook wij niet 1-2-3 een oplossing voor hebben. Wél hebben we grootse ideeën, veel enthousiasme en ambitieuze plannen. Sommige van die plannen zijn al uitgewerkt en delen we binnenkort graag met jou. Volg Valtech op LinkedIn of Twitter om als eerste op de hoogte te zijn. En denk jij nou in de tussentijd: "ik heb wel interessante inzichten om te delen"? Of heb je vragen, opmerkingen of feedback? Neem dan vooral rechtstreeks contact op met onze UX Designers Max, Ermo of Talitha.

Houd ons in de gaten, want in ons volgende artikel vertellen we meer over de oplossingen en hoe we daar gekomen zijn.